Yatırım Desteğine Nasıl Başvurabilirim?
Türkiye’deki Yatırım Teşvik Programı kapsamındaki uygulamalarla sağlanan desteklerden, her bir uygulamanın gerektirdiği koşulları sağlamak kaydı ile;
Gerçek kişiler, adi ortaklıklar, sermaye şirketleri, birlikler, kooperatifler, iş ortaklıkları,
Kamu kurum ve kuruluşları,
Kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üniversiteler
Dernekler ve vakıflar
Yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubeleri faydalanabilir.
4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununa göre yabancı ülkelerin vatandaşlığına sahip olan gerçek kişiler ve/veya yabancı ülkelerin kanunlarına göre kurulmuş (şirketler gibi) tüzel kişiler tarafından Türkiye’de kurulan şirketler, Türk şirketi statüsünde oldukları için Yatırım Teşvik Programı kapsamındaki desteklerden yerli yatırımcılarla eşit koşullarda faydalanma hakkına sahiptir.
Dolayısıyla bu nitelikteki şirketler, yukarıda belirtilen “sermaye şirketleri” kapsamında değerlendirilmekte ve Yatırım Teşvik Programı’ndan faydalanmaktadır. Diğer taraftan, merkezleri Türkiye dışında bulunan yabancı şirketlerin Türk Ticaret Kanununa göre Türkiye’de kurdukları, şirket statüsünde olmayan “şubeler” de desteklerden faydalanabilecekler arasında yer almaktadır.
Türkiye’de yatırım yapmak isteyen yabancı bir gerçek kişi Türkiye’de kuracağı anonim veya limited şirketle; yurtdışında kurulmuş bir yabancı şirket ise yine Türkiye’de kuracağı anonim veya limited şirketle ya da şubeyle Yatırım Teşvik Programı’ndan faydalanmak üzere başvuruda bulunabilir.
Başvurular Nereye Yapılabilir?
Yatırım Teşvik Programı kapsamındaki desteklerden yararlanmak isteyen yatırımcıların öncelikle resmi başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Belirli usul ve esaslara dayalı olarak yapılacak başvurudan önce yatırımcılar Ekonomi Bakanlığı, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nden projesinin hangi uygulama kapsamında desteklenebileceği konusunda bilgi alabilir veya bir uzman yardımıyla teşvik kararını inceleyerek hangi uygulamaya dahil olduklarını tayin edebilirler.
yatırım desteği müracat mercii
Yatırım Teşvik Programı’ndan faydalanmak üzere yatırımcılar başvurularını Ekonomi Bakanlığı, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne yaparlar. Başvurular, Ekonomi Bakanlığına şahsen veya posta yoluyla yapılabilir. Posta yoluyla yapılacak başvuruların aşağıda belirtilen adrese gönderilmesi gerekmektedir:
T.C. Ekonomi Bakanlığı
Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü
İnönü Bulvarı No:36 06510 Emek / ANKARA
Yatırım Konusunun Belirlenmesi
Başvuru Belgeleri Nelerdir?
Yatırım teşvik uygulamalarından faydalanmak üzere yapılacak başvuruya ilişkin dosyada aşağıda belirtilen belgeler yer almalıdır:
Yatırımcıyı temsil ve ilzama yetkili kişi veya kişilerce imzalı başvuru dilekçesi.
Yatırımcıyı temsil ve ilzama yetkili kişilere ait noter tasdikli imza sirküleri veya kamu kurumları, şahıs şirketleri ve gerçek kişiler için imza beyannamesi.
Projeye uygun şekilde doldurulmuş ve her sayfası yatırımcıyı temsil ve ilzama yetkili kişi veya kişilerce imzalanmış ve kaşelenmiş Yatırım Bilgi Formu ve Taahhütname ile Yerli ve İthal Makine-Teçhizat Listeleri.
Bakanlığa yapılacak müracaatlarda, dörtyüz Türk Lirası tutarındaki meblağın Bakanlık Döner Sermaye İşletmesine ait hesaba yatırıldığına dair belge; yerel birimlere yapılacak müracaatlarda, yukarıda belirtilen meblağın yüz Türk Lirası tutarındaki kısmının ilgili yerel birim hesabına yatırıldığını gösterir belge ile bakiye kısmının Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi hesabına yatırıldığına dair belge,
Firmanın ortaklık yapısı, sermaye miktarı ve faaliyet konuları açısından nihai durumunu gösterir Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi veya Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Sicil Gazetesi aslı veya noterden veya sicil merciinden tasdikli örneği.
Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılacak müracaatlar hariç olmak üzere, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca Türkiye genelinde Sosyal Güvenlik Kurumuna muaccel olmuş prim ve idari para cezası borçlarının bulunmadığına veya tecil ve taksitlendirildiğine ya da yapılandırıldığına ve yapılandırmanın bozulmadığına dair Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimlerinden alınacak yazı veya Kurumun elektronik bilgi iletişim ortamından alınacak barkodlu çıktı.
2872 sayılı Çevre Kanununa istinaden, sadece ÇED Yönetmeliği eki listelerde yer alan “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı” veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı” şartı aranması gereken yatırım konuları için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan alınan Karar veya Karara ilişkin yazı.
Stratejik yatırımlar için ayrıca, yatırım yapılacak konu ile ilgili olarak Karar’ın 8 inci maddesinde belirtilen kriterler ile ilgili teknik, mali ve sektörel analiz ve hesaplamaları içeren fizibilite raporu.
Belirtilen başvuru belgelerinin dışında, yatırımın sektörüne, büyüklüğüne, türüne veya teşvik uygulamalarına bağlı olarak gerekli görülmesi durumunda Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğünce ilave bilgi ve belgelerin de istenmesi mümkündür.
Yatırım Teşvik Uygulamalarından Yararlanma Sürecinde Yatırımcıların Hakları ve Yükümlülükleri
1- Yatırım Teşvik Belgesi ve Onaylanmış Yerli ve İthal Makine-Teçhizat Listeleri
Yatırımcı tarafından yapılan başvuruya istinaden Yatırım Teşvik Programı kapsamındaki Bölgesel, Büyük Ölçekli, Stratejik veya Genel teşvik uygulamalarından herhangi birine göre desteklenmesi uygun görülen projeler için Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmektedir. Bu belge, yatırım projesinin uygulama kapsamına alınmasıyla ilgili çeşitli bilgileri, faydalanılacak teşvik araçlarını ve proje değerlerini içermekte olup, belge ile birlikte proje kapsamında yer alması uygun görülen yerli ve ithal makine-teçhizata ilişkin listeler onaylanmaktadır. Yatırımcıya verilen Yatırım Teşvik Belgesi ve onaylanmış yerli ve ithal makine-teçhizat listeleri, projenin gerçekleştirilmesi sürecinde ve sonrasında belgede yer alan teşvik araçlarının Maliye Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Bankalar ve ilgili diğer kurumlar tarafından uygulanmasında kullanılmaktadır. Bu belgeler ayrıca, yatırım projesinin gerçekleştirilmesi sürecinde ve tamamlandıktan sonra Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılacak işlemlerde de kullanılmaktadır.
Yatırımcı, projenin faydalandığı teşvik uygulamalarının gerektirdiği koşulları karşılamak kaydıyla Yatırım Teşvik Belgesinin sabit yatırım tutarının yüzde ellisinin üzerindeki artış veya azalışlar ile belgede kayıtlı yatırım yeri, yatırım cinsi, yatırım konusu, vergi dairesi, vergi numarası, firma ünvanı, kapasite, yatırım tutarı gibi bilgilere ve değerlere ilişkin değişiklik talebinde bulunabilir.
Yatırım Teşvik Belgesi verildikten sonra yatırımcı tarafından alınması planlanan makine ve teçhizatın fiyatlarının yada adetlerinin değişmesi durumunda makine ve teçhizat listeleri revize edilerek onaylanır. Ancak her bir makine ve teçhizat itibarıyla yüzde yüze kadar fiyat artışı veya yüzde elliye kadar fiyat azalışlarında listelerde herhangi bir değişikliğe ve onaya gerek olmadan ilgili işlemler yürütülebilir. Yatırıma başlama tarihinden sonra temin edilen, ancak makine teçhizat listelerinde yer almayan makine ve teçhizatın proje ile uyumlu olanları, teşvik belgesi kapsamında temin edilmiş sayılmak suretiyle belge kapsamına dahil edilebilir.
2- Yatırım Projesinin Süresinin Uzatılması
Yatırım Teşvik Belgesine konu yatırım projesinin belgede öngörülen sürede tamamlanması gerekmektedir. Yatırımcı tarafından, yatırıma başlanılması ancak makul sebeplerle projenin öngörülen sürede tamamlanamayacağının öngörülmesi durumunda, Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne veya belgeyi düzenleyen yerel birime, Yatırım Teşvik Belgesi ve Yatırım Takip Formu ile birlikte başvuru yapılarak süre uzatımı talebinde bulunulabilir. Başvuruya istinaden uygun görülmesi durumunda proje için Yatırım Teşvik Belgesinde kayıtlı yatırım süresinin yarısı kadar ek süre verilebilir.
Ayrıca yatırım süresi içerisinde ilgili kambiyo mevzuatında yer alan ödeme şekillerinden herhangi biri ile ithalat işlemlerine başlanılmış veya bedeli kısmen ya da tamamen ödenmiş ancak ithalatı gerçekleştirilememiş makine ve teçhizatın ithaline, yatırım süresi bitiş tarihini izleyen dört ay içerisinde, gümrük idarelerince belge kapsamında sağlanan destek unsurları uygulanmak suretiyle izin verilmektedir.
3- Yatırım Tamamlama Vizesi
Yatırımcının, öngörülen süre veya alınan ek sürenin bitimini takip eden altı ay içinde yatırım projesinin tamamlama vizesinin yapılması için Yatırım Teşvik Belgesini düzenleyen yerel birime veya Ekonomi Bakanlığı, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne başvuruda bulunması gerekmektedir.
Yatırım tamamlama vizesine ilişkin işlemler için yatırımcı tarafından Yatırım Teşvik mevzuatı kapsamında belirlenen bilgi ve belgelerin hazırlaması gerekmektedir. Tamamlama vizesi için görevlendirilen yetkililer tarafından yapılan ekspertiz işlemleri sonucunda yatırımın gerçekleşme değerleri ile birlikte tamamlama vizesi şerhi, Yatırım Teşvik Belgesi üzerine kaydedilir.
4- Devir, Satış, İhraç, Kiralama
Yatırım tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizatın devir, satış, ihraç veya kiralanması, söz konusu yatırım mallarının satın alınma tarihinden itibaren beş yıl geçmesi durumunda serbesttir. Beş yılını doldurmamış makine ve teçhizata ilişkin devir, satış, ihraç, kiralama işlemleri ise yatırım bütünlüğünün bozulmaması veya bütünü ile birlikte yapılması şartı ile Ekonomi Bakanlığı, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nün iznine tabidir.
5- Finansal Kiralama İşlemleri
Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yer alan makine ve teçhizatın tamamı veya bir kısmı finansal kiralama yolu ile de temin edilebilir. Finansal kiralama şirketinin gümrük vergisi muafiyeti ve KDV istisnası desteklerinden yararlanabilmesi için, Yatırım Teşvik Belgesi sahibi yatırımcı ile sözleşme yapmış olması ve Belgeyi düzenleyen ilgili merci tarafından finansal kiralamaya konu makine ve teçhizat listesinin onaylanmış olması gerekmektedir.
6- Yatırım Teşvik Uygulamalarından Yararlanan Yatırımcının Yükümlülükleri
Yatırım Teşvik Programına ilişkin mevzuat hükümlerine aykırı davranan, Yatırım Teşvik Belgesindeki kayıt ve koşulları yerine getirmeyen, Yatırım Teşvik Belgesi ile diğer belgelerde tahrifat yapan, sahte ve muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleyen veya kullanan, yanlış ve yanıltıcı bilgi veren, diğer kurum, kuruluş veya firmalara karşı yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle icra veya iflas yoluyla yapılan işlemler de dâhil belge kapsamındaki makine ve teçhizatı öngörülen sürelerden önce satan veya satılmasına sebebiyet veren, Yatırım Teşvik Belgesinde öngörülen sürede yatırımları tamamlamayan, belirlenen asgari yatırım tutarlarına uymayan yatırımcıların Belgeleri iptal edilir ve yararlanılan destekler kısmen veya tamamen geri alınır.
7- Teminatla İthalat
Teşvik belgesi almak üzere müracaat edilmiş, ancak teşvik belgesine bağlanmamış yatırımlara ilişkin makine ve teçhizatın ithaline, Bakanlığın uygun görüşüne istinaden Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca, teşvik belgesi kapsamında muafiyet tanınabilecek ve istisna edilebilecek vergi ve kesintilerin toplam tutarı kadar teminatın alınması suretiyle müsaade edilebilir.
8- Yatırımların Nakli
Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında gerçekleştirilen yatırımların, işletmeye geçiş tarihinden itibaren asgarî beş yıl süre ile bulunduğu bölgede faaliyette bulunması gerekir. Ancak, yatırım Bakanlıktan izin alınması, yatırım konusunun taşınılacak bölgede desteklenecek konular arasında yer alması ve varsa fazladan yararlanılan desteklerin iade edilmesi kaydıyla diğer bölgelere taşınılabilir.