Yatırımın niteliğine ve tabi olacağı teşvik türüne göre teşvik unsurlarının yatırımcıya sağladığı faydalar farklılık göstermektedir. Aşağıdaki tabloda özetlendiği üzere dört farklı teşvik uygulaması türünde dokuz farklı destek unsuru bulunmaktadır.
Destek Unsurları |
Genel Teşvik Uygulaması |
Bölgesel Teşvik Uygulaması |
Büyük Ölçekli Yatırımların Desteklenmesi |
Stratejik Yatırımların Desteklenmesi |
KDV İstisnası |
• |
• |
• |
• |
Gümrük Vergisi Muafiyeti |
• |
• |
• |
• |
Vergi İndirimi |
– |
• |
• |
• |
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği |
– |
• |
• |
• |
Gelir Vergisi Stopajı Desteği* |
• |
• |
• |
• |
Sigorta Primi Desteği* |
– |
• |
• |
• |
Faiz Desteği** |
– |
• |
– |
• |
Yatırım Yeri Tahsisi |
– |
• |
• |
• |
KDV İadesi*** |
– |
– |
– |
• |
* Yatırımın 6. Bölgede gerçekleştirilmesi halinde sağlanır
** Bölgesel teşvik uygulamalarında, yatırımın 3., 4., 5. veya 6 . bölgelerde gerçekleştirilmesi halinde sağlanır.
*** 500 Milyon TL üzerindeki stratejik yatırımlara sağlanır.
KDV İstisnası
Teşvik edilen yatırım kapsamında yurtiçinden temin edilen veya yurt dışından ithal edilen yatırım malı makine ve teçhizat için katma değer vergisinin hesaplanmaması ve ödenmemesidir.
Örnek ;
Teşvik belgesi kapsamında yurt içinden 1000.000 TL tutarında ve ithalat yolu ile yurt dışından 2.000.000 TL makine ve teçhizat satın alacak bir yatırımcının, KDV istisnası destek unsurundan yararlanması durumunda (KDV oranının %18 olduğu varsayımıyla) 540.000 TL tutarında avantaj sağlaması mümkündür.
KDV İstisnası Tutarı =
= 3.000.000 TL x 0.18
= 540.000 TL
Gümrük Vergisi Muafiyeti
Gümrük Vergisi Muafiyeti, teşvik edilen yatırım kapsamında yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için ithalat rejimi kararında belirtilen gümrük vergisinin ödenmemesidir. Fasıllar bazında Gümrük Vergi Oranları “İthalat Rejimi Kararı” eki listelerde belirtilmektedir.
Vergi İndirimi
İndirimli vergi oranı sistemi, yapılacak yatırımdan elde edilen gelirin yatırıma katkı tutarına ulaşana kadar indirimli vergi oranı ile vergilendirilmesini öngörmektedir. Sistem yatırımlar için katkı oranı ve tutarı belirlenmesi ve yatırımlardan elde edilen gelirlerin katkı tutarı kadar daha az vergilendirilmesi esasına dayanmaktadır. Her yatırım için belirlenen katkı tutarına ulaşana kadar indirimli vergi oranı uygulanarak hesaplanan katkı tutarı kadar vergi tahsil edilmeyerek yatırımlar teşvik edilmektedir.
Örneğin bir şirketin teşvik belgesine bağlı yatırımı için yatırıma katkı oranı %40 , vergi indirim oranı da %50 olarak belirlenmiştir. Bu yatırım teşvik belgesi kapsamında 50.000.000 TL harcama yapılmış olup, bu tutarın tamamı indirimli vergi uygulamasından yararlanacak mahiyettedir. Bu yatırım için yararlanılacak yatırıma katkı tutarı (50.000.000 x 0,40=) 20.000.000 TL olacaktır. Bu tutar aynı zamanda yapılan yatırım nedeniyle indirimli oran uygulaması suretiyle mükellefin ödemeyeceği, yani tahsilinden vazgeçilen kurumlar vergisidir.
Kurumlar vergisi %50 oranında indirimli uygulanacağı için katkı tutarına ulaşıncaya kadar beyan edilen kazançtan indirimli olarak %10 kurumlar vergisi alınacak , kurumlar vergisinin indirime isabet eden %10 luk kısmı tahsil edilmeyecektir. Bu yatırım için vergi oranındaki indirim karşılığı 20.000.000 TL olduğundan, katkı tutarına 200.000.000 TL kazanç (matrah) beyan edilince ulaşılacaktır.
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
Sigorta Primi İşveren Hissesi Destek unsuru; Bölgesel, Büyük Ölçekli ve Stratejik yatırımlarda söz konusu olup, Genel Teşvik uygulaması kapsamında değildir. Yatırım Teşvik Belgesine konu yatırımla sağlanan ilave istihdam için yatırımcı tarafından ödenmesi gereken sigorta priminin işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden tutarının muayyen bir süre için Devlet tarafından karşılanmasıdır. Bu destek unsurundan yararlanabilmek için projenin tamamlanmış olması ve tamamlanma vizesinin yapılması gerekmektedir.
Ayrıca destek unsuru için toplam yatırım tutarının belirli bir oranına tekabül eden tavanlar belirlenmiştir. Büyük Ölçekli Yatırımlar için birinci bölgede %3, ikinci bölgede %5, üçüncü bölgede %8, dördüncü bölgede %10 ve beşinci bölgede ise %11; Bölgesel Yatırımlar için; birinci bölgede %10, ikinci bölgede %15, üçüncü bölgede %20, dördüncü bölgede %25 ve beşinci bölgede %35; Stratejik yatırımlar için suise birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci bölgeler için %15 tavan olarak belirlenmiştir. Altıncı bölge için ise herhangi bir tavan bulunmamaktadır.
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ile işletme döneminde iş gücü maliyetlerinin azaltılması amaçlanmaktadır. Örneğin 6. Bölgede yapılacak yatırımlar için destek süresi 10 yıl (OSB’de 12 yıl) olduğundan, yaratılan her bir ilave istihdam için 120 ay (OSB’de 144 ay) boyunca asgari ücretin Sigorta Primi İşveren Hissesine tekabül eden bölümü Devlet tarafından karşılanacaktır.
Örnek;
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Tutarı = (İlave İstihdam) x (Süre)* x (Sigorta Primi İşveren Payı)**
= 50 işçi x 120 ay x 183,4 TL
= 1.100.400 TL
* Süre, bölgede öngörülen destek süresinin “ay” cinsinden ifadesidir.
** 2012 yılı ikinci yarısı için geçerli olan tutar
Faiz Desteği
Faiz Desteği, bölgesel teşvik uygulamaları (üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı bölgeler) ve stratejik yatırımlar ile AR-GE ve çevre yatırımları kapsamında desteklerden yararlanacak yatırımlar için teşvik belgesi kapsamında kullanılan en az bir yıl vadeli yatırım kredileri için sağlanan bir finansman desteğidir. Teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının %70’ine kadar kullanılan krediye ilişkin ödenecek faizin veya kâr payının belli bir kısmı azami ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla Devlet tarafından karşılanmaktadır. Altıncı bölgede yer alan örnek yatırım projesi için uygulanacak oranlar ve maksimum faiz desteği tutarı aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
| Destek Oranı | Azami Destek Tutarı | |
| TL Cinsi Kredi | Döviz Cinsi Kredi | |
| 7 puan | 2 puan | 900.000 TL |
Örnek;
Yatırım projesinin toplam bedeli 10.000.000 TL olması durumunda faiz desteğinden yararlanabilecek maksimum kredi miktarı 7.000.000 TL olarak belirlenmiştir. Firmanın 7.000.000 TL tutarında Türk Lirası kredi kullanması durumunda yararlanacağı destek oranı 7 puan, yararlanabileceği desteğin üst sınırı ise 900.000 TL olacaktır. Buna göre ilk 6 ayı ana para ödemesiz, 6 ayda bir ödemeli 5 yıl vadeli kredi kullanan firmanın her ödemede alacağı faiz desteği iadesi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Faiz Desteği Tutarı = (Geriye Kalan Ana Para Ödemesi) x (Destek Puanı)/2
Buna göre firmanın 6 ayda bir alacağı destek miktarları;
- Ay : 245.000 TL
12. Ay : 220.500 TL
18. Ay : 196.000 TL
24. Ay : 171.500 TL
30. Ay : 67.000 TL*
Toplam : 900.000 TL
* Destek miktarı 30. Ayda yapılan ödeme ile 900.000 TL barajına ulaştığı için, destek bu noktada sonlandırılmaktadır.
Sigorta Primiİşçi Payı Desteği
Sigorta Primi İşçi Payı Desteği, 6. Bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için düzenlenen teşvik belgesi kapsamı yatırımlarla sağlanan ilave istihdam için yatırımcı tarafından SGK’a ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının Devlet tarafından karşılanmasıdır. Bu destek unsurundan 6. Bölgede gerçekleştirilen Bölgesel, Büyük Ölçekli ve Stratejik yatırımlar yararlanabilmektedir. Sigorta Primi Desteğine ilişkin tutar bakımından herhangi bir üst sınır bulunmamakla birlikte, uygulama süresi 10 yıldır.
Örnek;
Sigorta Primi Desteği Tutarı = (İlave İstihdam) x (Süre)* x (Sigorta Primi İşçi Payı)**
= 75 işçi x 120 ay x 131,67 TL
= 1.185.030 TL
* Süre, bölgede öngörülen destek süresinin “ay” cinsinden ifadesidir.
** 2012 yılı ikinci yarısı için geçerli olan tutar
Gelir Vergisi Stopajı Desteği
Gelir Vergisi Stopajı Desteği, 6. Bölgedeki gerçekleştirilecek bütün yatırımlar için tanzim edilen teşvik belgesi kapsamındaki yatırımlarla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken gelir vergisi stopajının terkin edilmesidir. Bu destek unsuru sadece 6. Bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için söz konusudur. Desteğe ilişkin herhangi bir üst sınır bulunmamakla birlikte, 10 yıl (120 ay) süre ile sınırlıdır.
Örnek;
Gelir Vergisi Stopajı Desteği Tutarı* = (İlave İstihdam) x (Süre)** x (Gelir Vergisi Stopajı) ***
= 75 işçi x 120 ay x 119,91 TL
= 1.079.190 TL
* Azami tutar olup, asgari geçim indirimi bu tutardan düşülecektir.
** Süre, bölgede öngörülen destek süresinin “ay” cinsinden ifadesidir.
***2012 yılı ikinci yarısı için geçerli olan tutar
Yatırım Yeri Tahsisi
Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiş büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, yatırımın yapılacağı ilde yatırıma uygun arazi-arsa olması halinde ihale yoluyla yatırım yeri tahsis edilebilir.
Örnek;
Taşınmazlar üzerinde gerçekleştirilecek toplam yatırım tutarı, taşınmazın rayiç değerinin tarım,hayvancılık ve eğitim yatırımları için 1(bir), turizm yatırımları için 2(iki), diğer yatırımlar için 3(üç) katından az olamamaktadır. Taşınmaza ilişkin yıllık kira bedeli, emlak vergisi değerinin %0,5-2,5 oranında belirlenmekte olup, bu tutar her yıl ÜFE oranında artırılmaktadır.
KDV İadesi
KDV İadesi, sabit yatırım tutarı 500 milyon Türk Lirasının üzerindeki Stratejik Yatırımlar kapsamında gerçekleştirilen bina-inşaat harcamaları için ödenen KDV’nin iade edilmesidir.
Örnek;
Stratejik Yatırımlar kapsamında toplam yatırım değeri 700.000.000 TL tutarındaki bir yatırımın %30’luk bölümünün bina-inşaat harcamalarından oluştuğunu düşünürsek, toplam bina inşaat harcaması 210.000.000 TL tutarında gerçekleşecektir.
KDV İadesi Tutarı = (Bina-İnşaat Harcama Tutarı) x (Bina-İnşaat Harcamaları için KDV Oranı)
= 210.000.000 TL x 0.18
= 37.800.000 TL
* Bina-İnşaat harcamaları için belirlenen KDV oranı % 18’dir.